Το Παγκόσμιο Φόρουμ της UNESCO για τη Δεοντολογία της Τεχνητής Νοημοσύνης του 2024, που πραγματοποιήθηκε στο Kranj της Σλοβενίας, σηματοδότησε μια κρίσιμη στιγμή στον παγκόσμιο διάλογο σχετικά με την υπεύθυνη ανάπτυξη και διακυβέρνηση της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ). Μεταξύ των σημαντικών ανακοινώσεων που έγιναν κατά τη διάρκεια αυτού του φόρουμ ήταν η έναρξη λειτουργίας του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Δεοντολογίας και Διακυβέρνησης της ΤΝ, μιας ρηξικέλευθης πλατφόρμας που σχεδιάστηκε για την προώθηση της γνώσης, των απόψεων των εμπειρογνωμόνων και των ορθών πρακτικών στον τομέα της δεοντολογίας και της διακυβέρνησης της ΤΝ.
Ο ρόλος της UNESCO στην παγκόσμια διακυβέρνηση της ΤΝ
Η έναρξη λειτουργίας του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Δεοντολογίας και Διακυβέρνησης της ΤΝ σηματοδοτήθηκε από βασικές προσωπικότητες του τομέα, μεταξύ των οποίων η Gabriela Ramos, Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια Κοινωνικών και Ανθρώπινων Επιστημών της UNESCO, ο David Leslie, Διευθυντής της Έρευνας Δεοντολογίας και Υπεύθυνης Καινοτομίας στο Ινστιτούτο Alan Turing και Καθηγητής Δεοντολογίας, Τεχνολογίας και Κοινωνίας στο Queen Mary University του Λονδίνου, καθώς και ο Reinhard Scholl, Πρόεδρος του προγράμματος «AI for Good».
Αυτή η συνεργατική προσπάθεια μεταξύ της UNESCO, του Ινστιτούτου Alan Turing και της Διεθνούς Ένωσης Τηλεπικοινωνιών (ITU) υποδηλώνει δέσμευση για την αντιμετώπιση των πολύπλευρων προκλήσεων που θέτει η ταχεία πρόοδος των τεχνολογιών ΤΝ. Το Παρατηρητήριο χρησιμεύει ως κεντρικό αποθετήριο πληροφοριών, γνώσεων και πόρων που αποσκοπούν στην καθοδήγηση των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, των ρυθμιστικών αρχών, των ακαδημαϊκών, του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών όσον αφορά στην πλοήγηση στις δεοντολογικές και διοικητικές διαστάσεις της ΤΝ.
Οι κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν προχωρήσει αποφασιστικά από το ζήτημα της ρύθμισης της ΤΝ στο επείγον ζήτημα του τρόπου ρύθμισης. Στόχος του Παρατηρητηρίου είναι να αρχίσει να παρέχει ορισμένες από τις απαντήσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα προχωρήσουμε σε αυτό το πολύπλοκο αλλά ζωτικής σημασίας έργο.
Gabriela Ramos
Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια Κοινωνικών και Ανθρώπινων Επιστημών της UNESCO
Βασικά χαρακτηριστικά του Παρατηρητηρίου
Στόχος του Παγκόσμιου Παρατηρητήριου Δεοντολογίας και Διακυβέρνησης της ΤΝ είναι να παρέχει μία ολοκληρωμένη και διεξοδική πηγή πληροφοριών στα ενδιαφερόμενα μέρη για την αντιμετώπιση των δεοντολογικών διλημμάτων και των κοινωνικών επιπτώσεων που συνδέονται με την ανάπτυξη της ΤΝ. Με βάση τις Συστάσεις της UNESCO σχετικά με τη δεοντολογία της τεχνητής νοημοσύνης, οι οποίες εγκρίθηκαν από 193 χώρες το 2021, το Παρατηρητήριο επιδιώκει να καταστήσει λειτουργικές τις βασικές αρχές και αξίες που περιγράφονται σε αυτές μέσω πρακτικών εργαλείων και μεθοδολογιών.
Μεθοδολογία αξιολόγησης Ετοιμότητας (RAM)
Ένα τέτοιο εργαλείο είναι η Μεθοδολογία Αξιολόγησης Ετοιμότητας (RAM), η οποία επιτρέπει στις κυβερνήσεις να αξιολογούν την ετοιμότητά τους να εφαρμόζουν την ΤΝ με δεοντολογικό και υπεύθυνο τρόπο. Με την αξιοποίηση της RAM, οι χώρες μπορούν να αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με το κοινωνικό και τεχνολογικό τοπίο τους, να εντοπίσουν τομείς που επιδέχονται βελτίωση και να αναπτύξουν στρατηγικές για τον μετριασμό των δυνητικών κινδύνων που συνδέονται με την ανάπτυξη της ΤΝ.
Εργαστήριο Δεοντολογίας και Διακυβέρνησης ΤΝ
Το Παρατηρητήριο φιλοξενεί επίσης το Εργαστήριο Δεοντολογίας και Διακυβέρνησης ΤΝ, μια συνεργατική πλατφόρμα στην οποία εμπειρογνώμονες από όλο τον κόσμο μπορούν να συνεισφέρουν πληροφορίες, ερευνητικά πορίσματα και συστάσεις πολιτικής σχετικά με κρίσιμα ζητήματα που σχετίζονται με τη δεοντολογία και τη διακυβέρνηση της ΤΝ. Μέσω του Εργαστηρίου Δεοντολογίας και Διακυβέρνησης ΤΝ, τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να έχουν πρόσβαση σε έρευνες αιχμής, περιπτωσιολογικές μελέτες και καλές πρακτικές που αποσκοπούν στην προώθηση της υπεύθυνης καινοτομίας και ανάπτυξης της ΤΝ.
Παγκόσμιος Κόμβος ΤΝ
Επιπλέον, το Παρατηρητήριο χρησιμεύει ως Παγκόσμιος Κόμβος ΤΝ για την ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων σχετικά με τις πρακτικές και τις τάσεις διακυβέρνησης της ΤΝ. Τα προφίλ ανά χώρα προσφέρουν λεπτομερή στιγμιότυπα του τοπίου της ΤΝ σε διάφορα κράτη, ενώ οι παγκόσμιες στατιστικές παρέχουν πληροφορίες σχετικά με βασικούς δείκτες μέτρησης, όπως τα αναφερόμενα περιστατικά ΤΝ, οι εθνικές στρατηγικές ΤΝ, οι ιδιωτικές επενδύσεις στην ΤΝ και οι εφαρμογές διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας που σχετίζονται με τις τεχνολογίες ΤΝ.
Δέσμευση της UNESCO για Δεοντολογική ανάπτυξη της ΤΝ
Η έναρξη του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου Δεοντολογίας και Διακυβέρνησης ΤΝ υπογραμμίζει τη δέσμευση της UNESCO να προωθήσει παγκοσμίως τη δεοντολογική ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογιών ΤΝ. Με την προώθηση της συνεργασίας, της ανταλλαγής γνώσεων και της ανάπτυξης ικανοτήτων, το Παρατηρητήριο επιδιώκει να δώσει τη δυνατότητα στα ενδιαφερόμενα μέρη να αξιοποιήσουν τη μετασχηματιστική δύναμη της ΤΝ, διασφαλίζοντας παράλληλα τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, προωθώντας την χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη και μετριάζοντας τους κινδύνους ακούσιων συνεπειών.
Καθώς η παγκόσμια κοινότητα αντιμετωπίζει τις προκλήσεις διακυβέρνησης που θέτει η ΤΝ και η δεοντολογική εφαρμογή της, πρωτοβουλίες όπως το Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Δεοντολογίας και Διακυβέρνησης της ΤΝ διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διαμόρφωση ενός πιο δίκαιου, βιώσιμου και ανθρωποκεντρικού μέλλοντος για την τεχνητή νοημοσύνη. Μέσω της συνεχούς συνεργασίας και του διαλόγου, τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να εργαστούν για την πλήρη αξιοποίηση της δυναμικής της ΤΝ, με παράλληλη τήρηση των δεοντολογικών αρχών και αξιών που δίνουν προτεραιότητα στην ευημερία της κοινωνίας στο σύνολό της.
Αναδημοσίευση κειμένου: UNESCO launches Global AI Ethics and Governance Observatory at the 2024 Global Forum on the Ethics of Artificial Intelligence, Digital Skills & Jobs Platform, created by Laia Güell Paule
Επιμέλεια μετάφρασης: Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση
