Στις 16 Ιουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρότασή της για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης: το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ), το οποίο καλύπτει την περίοδο 2028-2034. Με αξία που ανέρχεται σε σχεδόν 2 τρισεκατομμύρια ευρώ, το ΠΔΠ στοχεύει σε μία «ανεξάρτητη, ευημερούσα, ασφαλή και ακμάζουσα» Ευρώπη, κατά την επόμενη δεκαετία. Συγκριτικά, το τρέχον ΠΔΠ, το οποίο ισχύει από το 2021 έως το 2027, ανέρχεται σε μόλις 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ ή περίπου στο 1 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της ΕΕ.
Η ψηφιακή πολιτική ξεχωρίζει ως βασικός τομέας στη νέα πρόταση της Επιτροπής για το ΠΔΠ, αντικατοπτρίζοντας μια στρατηγική αλλαγή, όπου οι ψηφιακές δεξιότητες δεν θεωρούνται πλέον ανάγκη, αλλά βασική, θεμελιώδης βάση για την κυριαρχία, την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα της ΕΕ. Τι προβλέπει, λοιπόν, ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ για τις ψηφιακές δεξιότητες κατά την επόμενη δεκαετία και πώς θα χρηματοδοτηθούν οι ψηφιακές δεξιότητες και οι δεξιότητες; Ας το ανακαλύψουμε.
Η τεχνική του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ, το ΠΔΠ
Πριν προχωρήσουμε στις λεπτομέρειες της πρότασης για το ΠΔΠ, ας ξεκαθαρίσουμε πρώτα μερικά βασικά πράγματα. Τι είναι το ΠΔΠ; Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (γνωστό και ως μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ) συμπληρώνει τους εθνικούς προϋπολογισμούς και εφαρμόζεται μόνο όταν οι δαπάνες σε επίπεδο ΕΕ είναι πιο λογικές και οικονομικά αποδοτικές από τις εθνικές. Κατά γενικό κανόνα, το ΠΔΠ καθορίζει τις προτεραιότητες και τα όρια των δαπανών για τα επόμενα έτη. Με βάση αυτό καταρτίζεται ο ετήσιος προϋπολογισμός της ΕΕ.
Το νέο ΠΔΠ προσδιορίζει την «ψηφιακή υπεροχή» ως έναν από τους 4 βασικούς θεματικούς τομείς με προϋπολογισμό 51,5 δισ. ευρώ: πρόκειται για το πενταπλάσιο των συνδυασμένων προϋπολογισμών του προγράμματος «Digital Europe Programme» και του μηχανισμού « Connecting Europe Facility» στο πλαίσιο του τρέχοντος ΠΔΠ. Με τον τρόπο αυτό, το σχέδιο πρότασης της Επιτροπής για έναν «φιλόδοξο προϋπολογισμό για μια ισχυρότερη Ευρώπη» υπογραμμίζει τον καίριο ρόλο που διαδραματίζουν τα ψηφιακά συστήματα στη διασφάλιση της οικονομικής και πολιτικής ανθεκτικότητας της Ευρώπης. Αυτό σημαίνει ότι η ψηφιακή ικανότητα αποτελεί πλέον στρατηγικό πλεονέκτημα, το οποίο απαιτεί συνεπείς και βιώσιμες επενδύσεις και όχι απλώς έναν από τους κινητήριους μοχλούς της καινοτομίας.
Η πρόταση αναγνωρίζει επίσης ότι ορισμένες τρέχουσες προκλήσεις απαιτούν αυστηρότερα μέτρα. Η Ευρώπη πρέπει να έχει καλύτερες επιδόσεις και να υπερέχει προσφέροντας τις ιδανικές συνθήκες για να ευδοκιμήσουν οι εταιρείες, οι ΜΜΕ και οι εργαζόμενοί της, όπως αναφέρεται στις εκθέσεις τόσο του Draghi όσο και της Letta που εξετάζουν τις ευρωπαϊκές στρατηγικές ανταγωνιστικότητας. Οι επενδύσεις σε πρωτοποριακές τεχνολογίες με δυνατότητα να ανοίξουν το δρόμο για ένα καλύτερο μέλλον, όπως η τεχνητή νοημοσύνη ή η κβαντική τεχνολογία, είναι επίσης καθοριστικής σημασίας, όπως και η ασφαλής, υψηλής ποιότητας ψηφιακή υποδομή.
Ψηφιακές δεξιότητες και απασχόληση στο νέο ΠΔΠ της ΕΕ
Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανταγωνιστικότητας (409 δισ. ευρώ)
Για την αντιμετώπιση κρίσιμων ελλείψεων και την αναβάθμιση της ικανότητας της ηπείρου να αντέχει και να μετριάζει δυσμενείς συνθήκες, το νέο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ που έχει προγραμματιστεί στο πλαίσιο του ΠΔΠ διαθέτει κονδύλιο ύψους 409 δισ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος «Horizon Europe») σε μια άνευ προηγουμένου ενίσχυση της δημοσιονομικής στήριξης της ΕΕ για την έρευνα, την καινοτομία, την ανάπτυξη και την εγκατάσταση. Αυτό είναι σύμφωνο με τις συστάσεις τόσο των εκθέσεων Draghi όσο και Letta.
Πηγή: European Commission, 2025 MFF Proposal
Το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας, το οποίο συμπληρώνεται από ένα ισχυρότερο πρόγραμμα «Horizon Europe» (ο προϋπολογισμός του οποίου σχεδόν διπλασιάζεται στο πλαίσιο του νέου ΠΔΠ), αποσκοπεί στην παροχή στήριξης και επενδύσεων στους Ευρωπαίους φορείς καινοτομίας, από την ίδια την αρχική ιδέα έως την επέκταση της δραστηριότητας. Σε συνδυασμό με τον άξονα ανταγωνιστικότητας, το νέο Ταμείο ενισχύει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της ΕΕ σε διάφορους στρατηγικούς τομείς, διευκολύνοντας επίσης πολυκρατικά και διασυνοριακά έργα με υψηλή προστιθέμενη αξία για την Ε.Ε. Το Ταμείο αναμένεται να συμβάλει στη δημιουργία θέσεων εργασίας υψηλής ποιότητας και θα δημιουργήσει μια ενιαία πύλη για τους αιτούντες που αναζητούν χρηματοδότηση, επιταχύνοντας την εξεύρεση χρηματοδότησης από την ΕΕ και λειτουργώντας ως καταλύτης τόσο για τις δημόσιες όσο και για τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Η στήριξη στο πλαίσιο της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ θα παρέχεται με βάση 4 άξονες:
- καθαρή μετάβαση και απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές
- ψηφιακή μετάβαση
- υγεία, βιοτεχνολογία, γεωργία και βιοοικονομία
- άμυνα και διάστημα
Ενίσχυση του ερευνητικού πλαισίου της ΕΕ, του προγράμματος «Horizon Europe», με 175 δισ. ευρώ
Συμπληρωματικά προς το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας, αποτελεί η ενισχυμένη υποστήριξη προς το πρόγραμμα «Horizon Europe», του κύριου πλαισίου έρευνας και καινοτομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο του νέου ΠΔΠ, ο προϋπολογισμός του σχεδόν διπλασιάζεται, από 95,5 σε 175 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τα σχέδια της Επιτροπής για το «Horizon Europe», το πρόγραμμα θα συνεχίσει να λειτουργεί ως αυτοτελές χρηματοδοτικό εργαλείο που συνδέεται στενά με το Ταμείο Ανταγωνιστικότητας μέσω ολοκληρωμένων προγραμμάτων εργασίας για συνεργατική έρευνα και κοινό κανονιστικό πλαίσιο.
Το νέο πρόγραμμα «Horizon Europe» θα απλουστευθεί και θα ενισχυθεί, επιτρέποντας ταχύτερες και πιο στρατηγικές δαπάνες της ΕΕ μέσω σαφέστερων κανόνων και πιο διαφανών διαδικασιών για τους αιτούντες και τα ενδιαφερόμενους φορείς. Θα υποστηρίξει διατομεακές δράσεις βασικής έρευνας, βασιζόμενο στην καθιερωμένη προσέγγισή του με γνώμονα την αριστεία, προετοιμάζοντας τις μελλοντικές κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης και της τεχνολογικής υπεροχής. Το πρόγραμμα «Horizon Europe» θα βασίζεται σε 4 πυλώνες: 1) Επιστημονική αριστεία, 2) Ανταγωνιστικότητα και κοινωνία, 3) Καινοτομία και 4) Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας. Ένα διευρυμένο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC) θα προωθήσει την πρωτοποριακή επαναστατική επιστήμη και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (EIC) θα ενισχυθεί ώστε να παρέχει επαρκή στήριξη στις νεοφυείς επιχειρήσεις. Σε συνδυασμό με την αυξημένη χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ+), ένα ισχυρότερο πρόγραμμα «Horizon Europe» και το νέο Ταμείο Ανταγωνιστικότητας της ΕΕ θα στηρίξουν πρωτοβουλίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης για όλους, καθώς και τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας σε βασικούς στρατηγικούς τομείς: διά βίου μάθηση, εκπαίδευση, προγράμματα κατάρτισης και μαθητεία.
Ενίσχυση των επενδύσεων στις δεξιότητες
Η τόνωση των επενδύσεων στις δεξιότητες είναι θεμελιώδους σημασίας για να βοηθηθούν οι σπουδαστές και οι εργαζόμενοι της ΕΕ να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής ελευθερίας. Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός θα συνεχίσει να επενδύει στους τομείς των δεξιοτήτων, του πολιτισμού, των μέσων ενημέρωσης και των αξιών:
- Ένα ενισχυμένο πρόγραμμα Erasmus+ με ενισχυμένη χρηματοδότηση θα παραμείνει η ραχοκοκαλιά της Ένωσης Δεξιοτήτων. Αρχές όπως η εκπαιδευτική κινητικότητα, η αλληλεγγύη και η κοινωνική ένταξη θα εξακολουθήσουν να διαπνέουν σχεδόν όλες τις πτυχές του προγράμματος.
- Ένα νέο πρόγραμμα, το AgoraEU θα ξεκινήσει ως μέσο ενίσχυσης και περαιτέρω προώθησης των κοινών ευρωπαϊκών αξιών, όπως η δημοκρατία, η ισότητα και το κράτος δικαίου, καθώς και της υποστήριξης της ευρωπαϊκής πολιτιστικής πολυμορφίας. Το πρόγραμμα θα παρέχει στήριξη στους οπτικοακουστικούς και δημιουργικούς τομείς, στην ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και θα ενισχύει τη συμμετοχή οργανώσεων και ομάδων της κοινωνίας των πολιτών.
Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο
Εθνικά και περιφερειακά σχέδια εταιρικής σχέσης, 865 δισ. ευρώ
Η ανταγωνιστικότητα συνδέεται στενά τόσο με την ικανότητα όσο και με την αυτοπεποίθηση: μαζί με την απόκτηση δεξιοτήτων, οι πολίτες της Ευρώπης πρέπει να αισθάνονται ότι έχουν τη δύναμη να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που θα φέρει το μέλλον. Φυσικά, η στήριξη των πολιτών και του μοναδικού κοινωνικού μοντέλου της ΕΕ βρίσκεται στο επίκεντρο του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για την επόμενη δεκαετία. Το νέο ΠΔΠ προτείνει αύξηση κατά 50 % (που ισοδυναμεί με περίπου 50 δισεκατομμύρια) του προϋπολογισμού του Erasmus+ για την προώθηση της εκπαίδευσης και των δημοκρατικών αξιών. Αυτό συμβαδίζει με δράσεις στο πλαίσιο του ΕΚΤ+, οι οποίες θα υλοποιηθούν μέσω των νέων εθνικών και περιφερειακών σχεδίων εταιρικής σχέσης και ενισχύει τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και την ικανότητά του να προωθεί τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την κοινωνική ένταξη σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και τις περιφέρειές της. Στο πλαίσιο των σχεδίων αυτών (τα οποία περιλαμβάνουν όλα κοινωνικό στόχο τουλάχιστον 14 %), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ θα συμβάλει στην προώθηση των ίσων ευκαιριών για όλους και στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης.
Θέλετε να μάθετε περισσότερα;
Διαβάστε την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (ΠΔΠ) 2028-2034: «ένας δυναμικός προϋπολογισμός της ΕΕ για τις προτεραιότητες του μέλλοντος». Δείτε επίσης την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για τα έτη 2028 έως 2034, καθώς και το παράρτημά της.
Υπάρχουν επίσης 2 έγγραφα εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύουν την πρόταση για τον προϋπολογισμό, καθώς και δικαιολογητικά έγγραφα και πόροι που διατίθενται στην επίσημη σελίδα για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Aναδημοσίευση κειμένου : What’s in the EU budget for digital skills? Commission proposes close to €2 trillion in 2028-2034 MFF, boosting funding for digital capacity, Digital Skills & Jobs Platform.
Επιμέλεια μετάφρασης: Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση.
