Η φετινή σύνοδος κορυφής δράσης για Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Action Summit) πραγματοποιήθηκε από τις 6 έως τις 11 Φεβρουαρίου στο Grand Palais στο Παρίσι. Αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, ηγέτες διεθνών οργανισμών, μέλη της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας, κοινωνικοί εταίροι και κορυφαία στελέχη της βιομηχανίας συγκεντρώθηκαν στη γαλλική πρωτεύουσα. Πάνω από 100 συγκεκριμένες δράσεις ανακοινώθηκαν, με στόχο την ενίσχυση της ανάπτυξης και εφαρμογής αξιόπιστης, βιώσιμης και ανθρωποκεντρικής τεχνητής νοημοσύνης. Ανάμεσά τους και μια νέα πρωτοβουλία με την υποστήριξη της ΕΕ, που φέρνει ξανά την Ένωση στο προσκήνιο της εντεινόμενης παγκόσμιας κούρσας για την τεχνολογία.
Ιστορικό: Η ΕΕ ρίχνει το βάρος της για να διαμορφώσει το μέλλον της ΤΝ
Σύμφωνα με τον Jean Monnet, έναν από τους ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, «η Ευρώπη σφυρηλατείται σε κρίσεις και θα είναι το άθροισμα των λύσεων που θα υιοθετηθούν για αυτές τις κρίσεις». Αν μη τι άλλο, τα τελευταία τρία χρόνια υπήρξαν αποκαλυπτικά: το γεωπολιτικό σκηνικό έχει αλλάξει δραστικά, και οι έννοιες της ενίσχυσης δυνατοτήτων και της ανταγωνιστικότητας αναφέρονται όλο και πιο συχνά.
Αν δεν έχεις παρατηρήσει την αλλαγή του τόνου, να σου το πούμε ξεκάθαρα: η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθετεί μια πολύ πιο ενεργή και αυτόνομη στάση σε μια σειρά θεμάτων, ανάμεσά τους και οι ψηφιακές δεξιότητες και η ενίσχυση της συνολικής ικανότητας της ευρωπαϊκής ηπείρου να αντέξει μελλοντικές προκλήσεις. Η τεχνητή νοημοσύνη παραμένει καταλύτης εξελίξεων. Γι’ αυτό και κατά τη διάρκεια της Συνόδου στο Παρίσι, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας νέας πρωτοβουλίας με την ονομασία InvestAI.
Δείτε ολόκληρη την ομιλία της εδώ.
InvestAI — Από την κινητοποίηση 200 δισ. ευρώ έως τις AI Gigafactories στην Ευρώπη
Η νεοσύστατη πρωτοβουλία InvestAI θα κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 200 δισεκατομμυρίων ευρώ στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και θα δημιουργήσει ένα νέο επενδυτικό ταμείο 20 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη δημιουργία AI Gigafactories. Αυτή η μεγάλης κλίμακας υποδομή τεχνητής νοημοσύνης είναι απαραίτητη ώστε να επιτρέψει την ανοιχτή και συνεργατική ανάπτυξη των πιο σύνθετων μοντέλων ΤΝ και να μετατρέψει την Ευρώπη σε ήπειρο της τεχνητής νοημοσύνης.
Το ευρωπαϊκό ταμείο InvestAI θα χρηματοδοτήσει συνολικά 4 μελλοντικές AI Gigafactories σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι εγκαταστάσεις αυτές θα ειδικεύονται στην εκπαίδευση σύνθετων και πολύ μεγάλων μοντέλων ΤΝ. Τα συγκεκριμένα μοντέλα απαιτούν εξαιρετικά ισχυρή υπολογιστική υποδομή, που θα επιτρέψει σημαντικές επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις σε κρίσιμους τομείς, όπως η ιατρική ή η επιστημονική έρευνα. Ο σχεδιασμός των Gigafactories περιλαμβάνει την παραγωγή επιπλέον 100.000 τελευταίας γενιάς μικροτσίπ τεχνητής νοημοσύνης, δηλαδή τετραπλάσια ποσότητα σε σχέση με τα σημερινά εργοστάσια ΤΝ που διαθέτει η Ευρώπη.
«Η ΤΝ θα βελτιώσει την υγειονομική μας περίθαλψη, θα τονώσει την έρευνα και την καινοτομία μας και θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά μας. Θέλουμε η τεχνητή νοημοσύνη να είναι μια δύναμη για το καλό και για την ανάπτυξη. Το κάνουμε αυτό μέσω της δικής μας ευρωπαϊκής προσέγγισης — που βασίζεται στον ανοικτό χαρακτήρα, τη συνεργασία και το εξαιρετικό ταλέντο. Αλλά η προσέγγισή μας πρέπει να είναι υπερφορτισμένη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, μαζί με τα κράτη μέλη μας και με τους εταίρους μας, θα κινητοποιήσουμε πρωτοφανή κεφάλαια μέσω του InvestAI για ευρωπαϊκά gigafactories τεχνητής νοημοσύνης. Αυτή η μοναδική σύμπραξη δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, παρόμοια με το CERN για την τεχνητή νοημοσύνη, θα επιτρέψει σε όλους τους επιστήμονες και τις εταιρείες μας — όχι μόνο τις μεγαλύτερες — να αναπτύξουν τα πιο προηγμένα πολύ μεγάλα μοντέλα που απαιτούνται για να καταστεί η Ευρώπη ήπειρος τεχνητής νοημοσύνης.»
Ursula von der Leyen, σύνοδος κορυφής του Παρισιού για την ΤΝ το 2025 — κεντρική ομιλία
Η Ευρώπη ως η κορυφαία ήπειρος τεχνητής νοημοσύνης
Αλλά δεν σταματάμε εδώ. Οι gigafactories που θα χρηματοδοτηθούν μέσω της InvestAI αναμένεται να αποτελέσουν «τη μεγαλύτερη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα παγκοσμίως» στον τομέα της ανάπτυξης και υιοθέτησης βιώσιμης, αξιόπιστης και ηθικής τεχνητής νοημοσύνης.
Ακολουθώντας το μοντέλο της συνεργατικής και ανοικτής καινοτομίας που έχει θεσπίσει η ΕΕ, και το οποίο απευθύνεται σε σύνθετες βιομηχανικές και κρίσιμες εφαρμογές αποστολής, η πρωτοβουλία αυτή θα διασφαλίσει ότι κάθε επιχείρηση – και όχι μόνο οι μεγάλοι παίκτες – θα μπορέσει να αξιοποιήσει την ΤΝ και να επωφεληθεί από υπολογιστική ισχύ μεγάλης κλίμακας, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση ενός μέλλοντος που θα είναι ταυτόχρονα ψηφιακό και ευρωπαϊκό.
Μάρκες ή νομίσματα; Εξασφάλιση χρηματοδότησης για την τεχνητή νοημοσύνη
Η χρηματοδότηση για το InvestAI θα περιλαμβάνει ένα πολυεπίπεδο ταμείο, ενώ αρχικά τα χρήματα θα προέρχονται από υφιστάμενα χρηματοδοτικά προγράμματα της ΕΕ με ψηφιακή συνιστώσα: συγκεκριμένα, το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη», το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» και το InvestEU. Οι χώρες της ΕΕ μπορούν επίσης να συμμετέχουν στη χρηματοδότηση διαφόρων έργων. Μέσω αυτού του συνδυασμού επιχορηγήσεων και ιδίων κεφαλαίων, το InvestAI είναι ουσιαστικά η πρώτη πιλοτική περίπτωση για στρατηγικές τεχνολογίες μετά την πυξίδα ανταγωνιστικότητας.
Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την έναρξη 4 AI Factories, με άλλες 5 να ακολουθούν σύντομα. Η υπάρχουσα στήριξη των 10 δισ. ευρώ για τις AI Factories, συγχρηματοδοτούμενη από την ΕΕ και τα κράτη-μέλη, αποτελεί ήδη τη μεγαλύτερη δημόσια επένδυση στην ΤΝ παγκοσμίως και αναμένεται να προσελκύσει πάνω από δεκαπλάσια ιδιωτική χρηματοδότηση. Παρέχει επίσης ευρεία πρόσβαση για νεοφυείς επιχειρήσεις και βιομηχανία σε υπερυπολογιστές.
Είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη προς διεκδίκηση; Η ΕΕ έτοιμη να ηγηθεί στην παγκόσμια κούρσα
Το InvestAI δεν είναι η μόνη δράση για την τόνωση της καινοτομίας υπό την ηγεσία της ΕΕ σε βασικές τεχνολογίες. Τα εργοστάσια ΤΝ αποτελούσαν μεγάλο μέρος της δέσμης μέτρων της Επιτροπής για την καινοτομία που παρουσιάστηκε τον Ιανουάριο του 2024, μαζί με:
- Χρηματοδότηση που εκταμιεύεται μέσω των κύριων μέσων στην Ευρώπη με ψηφιακές συνιστώσες, δηλαδή του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη» και του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» με έμφαση στη παραγόμενη ΤΝ.
- Πρόσθετες πρωτοβουλίες διαμορφώνουν τη βάση για τη διασφάλιση μιας δεξαμενής ταλέντων της ΕΕ με ειδικευμένους εμπειρογνώμονες στον τομέα της ΤΝ μέσω επενδύσεων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, δράσεων αναβάθμισης και επανειδίκευσης κ.λπ.
- Ενίσχυση τόσο των δημόσιων όσο και των ιδιωτικών επενδύσεων σε νεοφυείς και επεκτεινόμενες επιχειρήσεις ΤΝ σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης επιχειρηματικών κεφαλαίων ή ιδίων κεφαλαίων.
- Οι κοινοί ευρωπαϊκοί χώροι δεδομένων επιταχύνονται και τίθενται στη διάθεση μιας πανευρωπαϊκής κοινότητας ΤΝ, στην οποία τα δεδομένα αποτελούν βασικό πόρο που απαιτείται για την κατάρτιση και τη βελτίωση των μοντέλων ΤΝ.
- Η πρωτοβουλία «GenAI4EU» είναι το τελευταίο κομμάτι που προστέθηκε στο παζλ. Ο στόχος της; Να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη νέων περιπτώσεων χρήσης και νέων, αναδυόμενων εφαρμογών σε 1 ή περισσότερα από τα 14 βιομηχανικά οικοσυστήματα της Ευρώπης, καθώς και στον δημόσιο τομέα. Οι τομείς εφαρμογής περιλαμβάνουν τη ρομποτική, την υγεία, τη βιοτεχνολογία, τη μεταποίηση, την κινητικότητα, το κλίμα και τους εικονικούς κόσμους.
Άλλα σχέδια περιλαμβάνουν τη σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας για την ΤΝ, στο οποίο οι Ευρωπαίοι συγκεντρώνουν πόρους για να διερευνήσουν το ανεκμετάλλευτο δυναμικό των δεδομένων για τη στήριξη της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης και άλλων βασικών τεχνολογιών. Η πρωτοβουλία «Apply AI» αποσκοπεί στην πρακτική εφαρμογή της ΤΝ στη βιομηχανία, σε συγκεκριμένους τομείς.
