Έρευνα για τη χρήση του διαδικτύου στην Ελλάδα, καθώς και ζητήματα όπως οι δεξιότητες, το ψηφιακό χάσμα, η πληροφοριακή και ψυχαγωγική αξία του διαδικτύου, αλλά και ο βαθμός εμπιστοσύνης των χρηστών, διεξήγαγε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, κατά την περίοδο Νοέμβριος- Δεκέμβριος 2022 κατόπιν τηλεφωνικής συνέντευξης (CATI) και διαδικτυακής (CAWI) συμπλήρωσης δομημένου ερωτηματολογίου.
Η έρευνα με τίτλο «Το διαδίκτυο στην Ελλάδα» που πραγματοποιήθηκε από το ΕΚΚΕ στο πλαίσιο υλοποίησης του έργου: «World Internet Project Greece (WIP-GR)» με την υποστήριξη της Ειδικής Γραμματείας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού/ Προεδρία της Ελληνικής Κυβέρνησης, εξέτασε ακόμα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τους αλγορίθμους της Τεχνητής Νοημοσύνης, σε σχέση με την ιδιωτικότητα και το μέλλον της εργασίας, ενώ στο πεδίο της έρευνας καταγράφεται, επίσης, ο βαθμός αξιοπιστίας, ελευθερίας της έκφρασης, πολιτικής επάρκειας, θυματοποίησης και παραβίασης της ιδιωτικότητας.
Η έρευνα ανέδειξε ότι «η χρήση του διαδικτύου στην Ελλάδα, αυξάνεται σταθερά, καθώς ποσοστό 91% του πληθυσμού αυτοπροσδιορίζονται ως χρήστες, καταγράφοντας, έτσι, αύξηση της τάξης του 20% από την τελευταία μέτρηση το 2019 (71%)». Για το 9% των ερωτηθέντων που δήλωσαν ότι δεν χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, δύο παραμένουν οι κυριότερες αιτίες μη χρήσης του: α) η έλλειψη ενδιαφέροντος και χρησιμότητας του διαδικτύου (ποσοστό 63%) και β) η έλλειψη γνώσης και εξοικείωσης με τεχνικές γνώσεις ή ο φόβος/σύγχυση με την τεχνολογία (ποσοστό 27%).
Ειδικά το παραπάνω ποσοστό περιλαμβάνει πληθυσμιακές κατηγορίες που σύμφωνα με την έρευνα πιθανώς σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα θα περιοριστούν δραστικά λόγω της ολοένα και μεγαλύτερης διείσδυσης του διαδικτύου.
Επίσης, διαφαίνεται ότι ο ψηφιακός εγγραμματισμός των ερωτηθέντων/-εισών, όσο και οι δεξιότητές τους, επιταχύνθηκαν στο πλαίσιο των ευρύτερων διαδικασιών ψηφιοποίησης της απασχόλησης εξαιτίας της πρόσφατης υγειονομικής κρίσης.
Παράλληλα, μεγάλη αύξηση σημειώνει η χρήση του διαδικτύου για συναλλαγές (Γράφημα 11) καθώς σχεδόν το 75% του πληθυσμού της έρευνας δηλώνει ότι εξοφλεί λογαριασμούς και κάνει χρήση τραπεζικών υπηρεσιών διαδικτυακά τουλάχιστον μία φορά τον μήνα (51% το 2019), ενώ το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το διαδίκτυο για το συγκεκριμένο σκοπό έχει μειωθεί στο 8,9%, έναντι του αντίστοιχου 37,3% της έρευνας του 2019. Επίσης, το 86% δηλώνει πως γνωρίζει να ανοίγει αρχεία (82,3% το 2019), ενώ το ίδιο περίπου ποσοστό, 87% δηλώνει πως ξέρει να χρησιμοποιεί τις «λέξεις κλειδιά» στις μηχανές αναζήτησης.
Ταυτόχρονα, το διαδίκτυο αποτελεί και σημαντικό πεδίο διασκέδασης για τους χρήστες στην Ελλάδα με την καθημερινή παρακολούθηση βίντεο να καταλαμβάνει την πρώτη θέση των προτιμήσεών τους στο 64%, και ακολουθούν το 56% στο downloading ή ακρόαση μουσικής /podcast και το 44% στα διαδικτυακά παιχνίδια.
Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν πως η πιο συχνή χρήση του διαδικτύου αφορά την ειδησεογραφία, καθώς οι ερωτηθέντες που ενημερώνονται «καθημερινά» και «αρκετές φορές» την ημέρα μέσα από το διαδίκτυο ανέρχονται στο 90% (63,5% το 2019), ενώ παράλληλα καταγράφεται αύξηση της τάξης του 3% σε σύγκριση με την μέτρηση του 2019 (77,1%) όσον αφορά την επιφυλακτικότητα ως προς την αξιοπιστία των ειδήσεων στο Διαδίκτυο. Ωστόσο, το ποσοστό εκείνων που πιστεύουν ότι καμία είδηση δεν είναι αξιόπιστη μειώθηκε στο 1% (3,6% το 2019), ενώ κανένας δεν πιστεύει ότι όλες οι ειδήσεις στο διαδίκτυο είναι αναξιόπιστες. Τέλος, το 77% πιστεύουν πως έχουν την ικανότητα να διακρίνουν τις ψευδείς και παραποιημένες ειδήσεις, ενώ το 15% θεωρεί ότι δεν έχει αυτή την ικανότητα.
Η έρευνα καταλήγει, μεταξύ άλλων, ότι πέρα των δράσεων ψηφιακού εγγραμματισμού που υλοποιεί ήδη το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, απαιτείται η ανάληψη περισσότερων νέων πρωτοβουλιών, είτε από το δημόσιο είτε από τον ιδιωτικό προκειμένου να οικοδομηθεί ψηφιακό ανθρώπινο κεφάλαιο μέσα από την ενίσχυση ψηφιακών δεξιοτήτων σε συνδυασμό με τον γραμματισμό για το μέλλον. Τέλος, αναδεικνύει τη σημασία του ψηφιακού κοινωνικού κεφαλαίου, με στόχο την άμβλυνση του ψηφιακού χάσματος, τη σφυρηλάτηση της ψηφιακής εμπιστοσύνης και την επίτευξη της ψηφιακής συμπερίληψης.
Για τις ανάγκες της έρευνας πραγματοποιήθηκαν 1.200 συνεντεύξεις. Η εμπειρική δειγματοληπτική έρευνα World Internet Project Greece (WIP-GR) υλοποιείται από το EKKE και εντάσσεται στη σύμπραξη World Internet Project (WIP), μια διεθνή σύμπραξη πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων που αποτελείται από περισσότερες από 30 χώρες διαφορετικών ηπείρων.
*Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών είναι μέλος της Εθνικής Συμμαχίας για τις Ψηφιακές Δεξιότητες και την Απασχόληση.
Αντλήθηκαν πληροφορίες από τον ιστότοπο του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών
