Καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση επιταχύνει το θεματολόγιο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, μια νέα ανάλυση του Joint Research Centre (JRC) υπογράμμισε σημαντικές προκλήσεις για την επίτευξη του φιλόδοξου στόχου να διασφαλιστεί ότι το 80 % των ενηλίκων θα έχουν τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες έως το 2030.
Ένα σημαντικό έλλειμμα δεξιοτήτων
Η πρόσφατη μελέτη, η οποία βασίζεται στα στοιχεία του δείκτη ψηφιακών δεξιοτήτων της Eurostat για το 2023, αποκαλύπτει ότι μόνο το 55,6 % του ενήλικου πληθυσμού της ΕΕ πληροί επί του παρόντος το βασικό κατώτατο όριο ψηφιακών δεξιοτήτων. Χωρίς επείγοντα και στοχευμένα μέτρα, οι προβλέψεις δείχνουν ότι μόλις το 60 % μπορεί να επιτύχει αυτές τις δεξιότητες έως το 2030 — κάτι που απέχει πολύ από τον στόχο της ψηφιακής δεκαετίας.
Τα πολύ χαμηλά επίπεδα ψηφιακών δεξιοτήτων μεταξύ των χειρωνακτικών εργαζομένων υπογραμμίζουν την κρίσιμη ανάγκη για αναβάθμιση των δεξιοτήτων και επανειδίκευση. Επιπλέον, η CEDEFOF δήλωσε πέρυσι ότι ενώ η πλειοψηφία των ευρωπαίων εργαζομένων αναγνωρίζει την ανάγκη απόκτησης νέων γνώσεων και δεξιοτήτων για να προσαρμοστεί στον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης στις θέσεις εργασίας τους κατά τα επόμενα πέντε χρόνια, μόνο ένα μικρό μέρος έχει υποβληθεί σε εκπαίδευση τεχνητής νοημοσύνης και πιστεύει ότι η εταιρεία ή ο οργανισμός τους δεν θα προσφέρει τέτοια κατάρτιση.
Άνιση ψηφιακή επάρκεια μεταξύ των δημογραφικών στοιχείων
Ενώ πολλοί ενήλικες έχουν γίνει ικανοί σε καθημερινές εργασίες, όπως η επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και η συμμετοχή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η μελέτη εντοπίζει σημαντικά κενά σε βασικούς τομείς, όπως η δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου, οι πρακτικές κυβερνοασφάλειας και η διαδικτυακή μάθηση. Οι δεξιότητες αυτές είναι ζωτικής σημασίας, καθώς οι ευρωπαϊκοί χώροι εργασίας εξαρτώνται όλο και περισσότερο από την τεχνολογία για την καινοτομία και την ανάπτυξη. Ιδίως για όσους απασχολούνται σε θέσεις εργασίας που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εκτόπισης λόγω των προηγμένων τεχνολογιών, ιδίως του αυτοματισμού που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη και του ψηφιακού μετασχηματισμού.
Συγκεκριμένα, η έκθεση διαπιστώνει ότι οι ενήλικες με χαμηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης και εκείνοι που απασχολούνται σε χειρωνακτικά επαγγέλματα βρίσκονται σε σοβαρό μειονέκτημα. Για παράδειγμα, ενώ το 32 % των νέων ηλικίας 16-24 ετών αντιμετωπίζουν ήδη προκλήσεις όσον αφορά την επίτευξη ακόμη και βασικών δεξιοτήτων, το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 43 % μεταξύ των νέων με περιορισμένη τυπική εκπαίδευση. Οι αγροτικές κοινότητες παρουσιάζουν επίσης υστέρηση, αντικατοπτρίζοντας ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές ανισότητες.
Απαιτούνται προσαρμοσμένες πολιτικές και στρατηγικές επενδύσεις
Για τη γεφύρωση αυτού του αυξανόμενου ψηφιακού χάσματος, η μελέτη του ΚΚΕρ συνιστά εξατομικευμένες παρεμβάσεις με επίκεντρο τις πλέον ευάλωτες ομάδες. Κλειδί μεταξύ αυτών είναι η έμφαση στην εξειδικευμένη κατάρτιση στη δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου, στην ενίσχυση της διαδικτυακής ασφάλειας και στην ενίσχυση των δυνατοτήτων επίλυσης προβλημάτων.
Για τα νεαρά δημογραφικά στοιχεία, η έκθεση τονίζει τη σημασία της ενσωμάτωσης της κατάρτισης ψηφιακών δεξιοτήτων στην υποχρεωτική εκπαίδευση και της επέκτασης των ευκαιριών επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΕΚ). Εν τω μεταξύ, για τους ηλικιωμένους και τους λιγότερο συνδεδεμένους με την ψηφιακή τεχνολογία πληθυσμούς, οι πρωτοβουλίες πρέπει να στοχεύουν στην υπέρβαση του 8 % των ενηλίκων που αναφέρουν ελάχιστη ή καθόλου χρήση του διαδικτύου.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρότασή της για μια Ένωση Δεξιοτήτων. Η πρωτοβουλία αυτή επικεντρώνεται σε ισχυρές επενδύσεις, στη διά βίου μάθηση και στην αναγνώριση διαφορετικών μορφών κατάρτισης. Με ειδικό προϋπολογισμό ύψους 26,3 δισ. EUR που διατέθηκε μεταξύ 2021 και 2027, το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για να επιταχύνει την αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων και να διασφαλίσει ότι η ΕΕ όχι μόνο επιτυγχάνει αλλά υπερβαίνει τους στόχους της για το 2030.
Ο δρόμος μπροστά
Καθώς το ψηφιακό τοπίο συνεχίζει να εξελίσσεται, η κάλυψη αυτών των κενών δεξιοτήτων είναι επιτακτική ανάγκη για να παραμείνει η Ευρώπη ανταγωνιστική στην παγκόσμια σκηνή. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι εκπαιδευτές και οι ηγέτες της βιομηχανίας καλούνται τώρα να συνεργαστούν, διασφαλίζοντας ότι η ψηφιακή κατάρτιση είναι προσβάσιμη, χωρίς αποκλεισμούς και ανταποκρίνεται στο ταχέως μεταβαλλόμενο τεχνολογικό περιβάλλον.
Με το ψηφιακό μέλλον της Ευρώπης να διακυβεύεται, η πρόκληση είναι σαφής: χωρίς συντονισμένη δράση για τη στήριξη όσων διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο ψηφιακού αποκλεισμού, οι φιλόδοξοι στόχοι της ΕΕ θα μπορούσαν να παραμείνουν απρόσιτοι. Ωστόσο, με τις στρατηγικές επενδύσεις και τις προσαρμοσμένες παρεμβάσεις πολιτικής, υπάρχει μια πολλά υποσχόμενη πορεία προς μια πιο ψηφιακή ήπειρο χωρίς αποκλεισμούς.
Aναδημοσίευση κειμένου, EU strives to boost digital skills as new study highlights key gaps, Digital Skills & Jobs Platform.
Επιμέλεια μετάφρασης: Εθνική Συμμαχία για τις Ψηφιακές Δεξιότητες & την Απασχόληση
